مطالعات کانی شناسی، ژئوشیمیایی و بررسی الگوهای ساختاری منطقه اکتشافی معدن فلوئوریت کوه سفید، شمال غربی تربت جام، خراسان رضوی با نگرشی بر کاربردهای صنعتی ماده معدنی

معدن فلوئوریت کوه سفید در شرق ورقه سفید سنگ و در شمال روستای کوه سفید قرار دارد. سنگ های در برگیرنده معدن از نوع رسوبی و مربوط به سازند کشف رود می باشد. معدن کوه سفید از لیتولوژی متنوعی برخوردار نیست و مادستون های کربناتی حاصل از آلتره شدن سنگ آهک در شمال معدن و شیل های سیلیسی با میان لایه های ماسه سنگی و مادستون سیلیسی آواری حاصل از آلتره شدن این شیل ها و مارن ها، سایر نقاط معدن را در بر می گیرند. عملکرد تکتونیک در این معدن درز و شکستگی های زیادی را برجای گذاشته که توسط سیالات کانه ساز پر شده و کانی سازی رگه ای را در معدن بوجود آورده است که امتداد این رگه ها از روند کلی گسل ها در معدن تبعیت می کند. کانی سازی ها رگه ای شامل رگه های فلوئوریت، سیلیس، کلسیت و باریت می باشد که با طی مسیر کانی سازی از جنوب به سمت شمال معدن به ترتیب رگه های سیلیسی، سیلیسی- فلوئوریتی، سیلیسی- فلوئوریتی – باریتی و در نهایت فلوئوریت- کلسیت بر جای گذاشته شده است. سیال کانه ساز این رگه ها احتمالا از توده نفوذی در شرق معدن سرچشمه گرفته است که حاوی این کانی ها بوده و در شرایط مناسب که یکی از این شرایط همان وجود درز و شکستگی های موجود در منطقه معدنی می باشد، آنها را رسوب داده است. مطالعات ژئوشیمیایی انجام شده بر روی فلوئوریت نشان دهنده اکسیدهای اصلی و عناصر فرعی تقریبا یکسانی با توده نفوذی مورد مطالعه می باشد. توده نفوذی دارای ترکیب یکنواخت کوارتز مونزودیوریتی است که براساس مطالعات پتروگرافی انجام شده حاوی کانی شناسی اورتوکلاز، پلاژیوکلاز، بیوتیت و کوارتز می باشد. حضور اکسیدهای اصلی مانند اکسید پتاسیم (k2o) و اکسید سدیم (na2o) در فلوئوریت می تواند تاییدی بر فرضیه نشأت گرفتن سیال کانه ساز از این توده باشد. علاوه بر آن با تعیین سری گرانیتوئیدی توده مشخص شده است که این توده در دسته گرانیت های سری i قرار دارد که امکان کانه سازی فلوئوریت را دارد. فلوئوریت ها دارای رنگ بنفش(عمدتا) و رنگ سبز می باشند. مطالعه رفتار ژئوشیمیایی فلوئوریت ها با استفاده از عناصر نادر خاکی نشان می دهد که فلوئوریت های بنفش نسبت از lree ها و فلوئوریت های سبز از hreeها غنی شده¬اند. نرمالیزه کردن عناصر نادر خاکی این فلوئوریت ها نسبت به کندریت نشان می دهد که فلوئوریت های بنفش در شرایط خنثی- اکسیدان و فلوئوریت های سبز در شرایط خنثی - حد واسط تشکیل شده اند. ژنز معدن نیز نشان دهنده محیط هیدروترمالی معدن مورد مطالعه می باشد که برای تعیین آن از عناصر نادر خاکی(tbو la) و میزان کلسیم استفاده شد. میزان caf2 و اکسید های مانند اکسید سیلیسیم،..و...و....، در فلوئوریت های معدن نشان دهنده کاربرد متالورژی یا گدازآور این فلوئوریت ها در صنعت می باشد. کلید واژه: کوه سفید، فلوئوریت، درز و شکستگی، رگه، توده نفودی، lree. hree.